Jo më larg se dy vite më parë, jo vetëm kivi por edhe çmimi i këtij fruti ishte ekzotik dhe jashtë buxhetit ditor të shumë familjeve shqiptare. Çmimi vërtitej tek 270 – 300 lekë për kilogram.
Por fillimi i kultivimit në masë nga fermerët vendas e ka kthyer kivin nga një frut 100% i importuar. Gjithashtu në një nga krenaritë dhe historitë e suksesit të bujqësisë shqiptare, duke arritur edhe eksporte në Kosovë.
Kivi kultivohet në vend sidomos në zonën Lushnjë – Fier, në rajonin Tiranë – Durrës, por edhe në Vaun e Dejës dhe Pogradec.
Sipas ekspertëve të AgroWeb.org, kivi i prodhuar në Shqipëri është më kokërrvogël se fruti i importuar. Megjithatë, vlerat janë të njëjtat. Ky frut nuk është i trajtuar me solucione për t’i zgjatur jetën në transport nga vendet e origjinës deri në tregjet e Shqipërisë.
Suksese i kultivimit të kivit bazohet në dy aspekte: thjeshtësia në rritje dhe aftësia e bimës për të mos e kapur asnjë sëmundje dhe të garantojë prodhim.
Kivi quhet pema e milionerëve dhe e njerëzve dembelë.
Kivi rritet me fidanë që gjenden pothuajse në të gjitha fidanishtet në vend. Ai formësohet si hardhia e rrushit, pra në zhvillim të lartë dhe horizontal.
Shqiptarët janë njohur me kivin pas rënies së komunizmit, ku shumë e ngatërruan me pataten. “Kam pasur shansin e mirë që jam njohur me kivin në fillm të viteve ‘90.
Në Shqipëri kivi ka qenë krejt i panjohur. E vërteta është që disa bimë me kivi kanë qenë mbjellë gjatë viteve 70 në kopshtin eksperimental të Institutit të Kërkimit Bujqësor në Lushnjë”, shpjegon eksperti i Hortikulturës, Gjovalin Gjeloshi.
Askush nuk e di me saktësi pse ato pemë që u mbollën në vitin 1970 nuk u përhapën në vend, por AgroWeb.org raporton se u desh të kalonin 20 vjet që ta mund ta shijonim këtë frut.
“Ndoshta ishte zona e Lushnjës që nuk mundësoi që kjo bimë të zhvillohej më tej”, thotë Gjeloshi, i cili konsiderohet si nga të parët që ka kultivuar frutin e kivit në Shqipëri në fillimin e viteve 1990.
Por që të mbjellësh kivi nuk nevojitet aspak të kesh një fermë. Ndoc Mulaj na e dëshmon këtë, duke mbjellë kivi në kopshtin e shtëpisë së tij.
“Klima për rritjen e kivit është e shkëlqyer dhe unë i ftoj të gjithë që ta mbjellin nga veriu i vendit në jug”.
Në Shqipëri nuk ka të dhëna zyrtare mbi sasinë e prodhuar të kivit.
